काठमाडौँ। लगानी भनेको भविष्यमा फाइदा प्राप्त गर्ने उद्देश्यले हाल कुनै स्रोत जस्तै पैसा, समय, श्रम आदि प्रयोग गर्नु हो। सिधा भाषामा भन्ने हो भने, लगानी भनेको अहिले पैसा खर्च गरेर यस्तो वस्तु वा साधन किन्नु वा विकास गर्नु हो जसबाटपछि आम्दानी वा फाइदा हुन्छ।
लगानी भनेको मुख्यतया आयको अतिरिक्त स्रोत प्राप्त गर्नु वा निश्चित अवधिमा लगानीबाट नाफा कमाउनु भन्ने बुझिन्छ ।लगानी भनेको सम्पत्ति निर्माण गर्न र मेहनत गरेर कमाएको आम्दानी वा प्रशंसाबाट पैसा बचत गर्न प्राप्त गरिएको वा लगानी गरिएको सम्पत्ति हो।
सामान्य रूपमा लगानी भनेको भन्नुपर्दा, सकारात्मक प्रतिफल (प्रारम्भिक लगानीको रकमभन्दा बढी नाफा) उत्पन्न गर्न कुनै परियोजना वा उपक्रममा समयावधिको लागि पैसा लगाउनु हो। यो आम्दानी, नाफा, वा लाभ उत्पन्न गर्ने अपेक्षाका साथ स्रोतहरू, सामान्यतया पूँजी (अर्थात्, पैसा) बाँडफाँड गर्ने कार्य हो।
लगानीका उदाहरणहरू:
घरजग्गा खरिद: भविष्यमा मूल्य बढ्ने आशामा घर वा जमिन किन्नु
व्यवसायमा लगानी: आफ्नो वा अरूको व्यवसायमा पैसा लगाएर लाभको हिस्सा प्राप्त गर्नु
सेयर बजारमा लगानी: कुनै कम्पनीको सेयर किनेर त्यो कम्पनीले लाभ कमाउँदा तपाईंलाई पनि लाभांश वा सेयर मूल्य वृद्धिको रूपमा फाइदा हुन्छ।
शिक्षामा लगानी: राम्रो जागिर वा व्यवसायको लागि शिक्षा लिने काम पनि लगानी हो, जसको प्रतिफल पछि आउँछ
किन लगानी गर्ने?
१. भविष्य सुरक्षित गर्न
२. आम्दानीको स्रोत बढाउन
३. मुद्रास्फीतिबाट बच्न
४. रिटायर्मेन्टको तयारी गर्न
बैंकिङ क्षेत्रमा लगानी भन्नाले के बुझिन्छ ?
बैंकिङ क्षेत्रमा ‘लगानी’ भन्नाले भविष्यमा आम्दानी वा मूल्य वृद्धिको अपेक्षासहित पूँजी परिचालन गर्ने प्रक्रियालाई जनाइन्छ। यसअन्तर्गत बैंकले स्टक, बन्डजस्ता धितोपत्रहरूमा लगानी गर्न सक्छ, वा व्यवसाय र व्यक्तिहरूलाई ऋण तथा क्रेडिट सुविधा प्रदान गर्न सक्छ।
लगानी बैंकहरूको व्यापार मोडेलको एउटा महत्वपूर्ण अङ्ग हो। यसले बैंकलाई मुनाफा कमाउन मात्र होइन, वित्तीय क्षमता सुदृढ गर्न पनि सहयोग पुर्याउँछ।
